ابتدا: زلزله 9/8 ریشتری ژاپن تا حالا حدود هزار کشته را در پی داشته است. لابد باید ما که در هراس وقوع زلزله ای با شدت " خیلی زیاد " در تهران به سر میبریم قدری خیالمان راحت بشود. در مقیاس زلزله های مهیب ده ساله ایران هزار کشته البته فاجعه کمتر دهشتناکی است. میدانیم که به طور متوسط در دوره معاصر هر ده سال یک زلزله بزرگ در ایران رخ داده و غالبا شمار قربانیان هر کدام آنها افزونتر از پنجاه هزار نفر بوده است. هنوز تصاویر آخرین این زلزله ها یعنی زلزله بم را از خاطر نبرده ایم، زلزله ای که حدود هفت سال از وقوع آن می گذرد و این یعنی اینکه زلزله بعدی شاید همین فردا بیاید شاید هم حداکثر پنج یا شش سال دیگر. بله حداکثر.

بعد: گزارش جایکا می گوید حتی وقوع زلزله ای با شدت شش ریشتر میتواند در تهران به فاجعه مرگ پانصد هزار نفر منجر شود. جایکا یک شرکت ژاپنی برای انجام مشاوره های فنی و مهندسی بین المللی است. شش ریشتر یعنی زلزله ای تقریبا در حدود زلزله بم. اما جالب است بدانیم که احتمال وقوع زلزله در بم کمتر از تهران بوده است. یعنی در نقشه پهنه بندی زلزله ایران بم در محدوده "زیاد" قرار دارد و تهران در محدوده "خیلی زیاد". باز هم یادآور می شوم: خیلی زیاد!

سرانجام: می رسیم به دو سوال: چرا وقوع زلزله ای با شدت صد برابر زلزله بم در ژاپن فقط هزار کشته به جا می گذارد؟ چرا با وجود احتمال یک قتل عام در زلزله قریب الوقوع تهران کسی در این باره کاری نمی کند؟ می شود پاسخ را اتفاقا در یکی از تصاویری که دیروز مکررا رسانه ها از زلزله ژاپن نشان می دهند پیدا کرد: در یک محیط اداری زلزله دارد همه چیز را می لرزاند و هر چیز افتادنی را به گوشه و کنار می اندازد، اما زنی که ظاهرا کارمند آن اداره است به جای فرار کردن و پناه گرفتن در زیر میز به شدت تلاش می کند مانع به هم ریختن پوشه ها و کازیه های روی میزش بشود. تفاوت ده ها کشته در یک زلزله شش ریشتری و فقط هزار کشته در یک زلزله 9/8 ریشتری صرفا در یک امر تکنیکی مربوط به مقوله ساخت و ساز نیست. دقیقتر اینکه دستیابی به چنان ساختمانهایی که چنان زلزله ای را تاب می آورند از جنس خریدن فلان جور ابزار یا فلان جور نرم افزار نیست. ماجرا در کشوری که وقوع محتمل زلزله ای با تلفات احتمالی پانصد هزار نفر را از خاطر برده، خیلی پیچیده تر است.